17. Maak een kans van je probleem

Een tijd geleden las ik in het boek 'De Wetten van de Winnaars', van Bodo Schäfer, een verhaal waaraan ik nog regelmatig terugdenk. Het gaat over een jong meisje dat met een probleem zit. Ze was gezakt voor haar wiskundetentamen. Om wat afleiding te zoeken, wandelde ze met een vriend, een ervaren zeeman, langs de kade. Het meisje kon ook tijdens de wandeling haar probleem niet loslaten. De hoge golven sloegen tegen de kade. De zeeman vroeg haar: "Als iemand van deze kade in het water viel, zou hij dan verdrinken?". Het meisje keek naar het koude, diepe water en antwoordde dat hij zeker zou verdrinken. De zeeman antwoordde dat hij nog nooit iemand had zien verdrinken omdat hij in het water was gevallen. "Je verdrinkt alleen als je in het water blijft". Zo is het ook met het probleem met het mislukte wiskundetentamen. Het probleem zelf is vaak niet het probleem, maar hoelang we in onze gedachte bezig blijven met ons probleem. "Alleen onze frustratie is gevaarlijk, want die heeft een verlammende uitwerking waardoor wij niet meer kunnen handelen. Het probleem kan ons niet langer beheersen als we er niet langer bij stilstaan in gedachten en met ons gevoel".

Er is bij een probleem een duidelijk verschil tussen de gebeurtenis (in het watervallen) en onze gedachten hierover (in het water blijven).  We zouden ons nu kunnen concentreren op het voorkómen van problemen, maar hoe goed we ook ons best zouden doen, vroeg of laat hebben we toch een probleem. Het is dus belangrijker om ons op het oplossen van het probleem te concentreren, in plaats van in onze frustratie over het probleem te blijven hangen. 

Hoe kunnen we nu het beste het oplossen van onze problemen aanpakken. De basis voor het oplossen van een probleem is de mentale instelling dat een probleem, hoe vervelend ook, iets positiefs kan betekenen. Het is misschien een leer voor de volgende keer of een kans voor iets anders, dat je door het probleem pas hebt ontdekt. Een leuk verhaal is dat van een beroemde Amerikaanse schrijfster, waarvan ik de naam vergeten ben, ik noem haar maar even Mary. Ze woonde met haar man aan de oostkust van Amerika. Haar man werd door zijn werkgever overgeplaatst naar de westkust van Amerika. Het stel verhuisde en als snel trad het probleem op dat Mary, die door de verhuizing haar baan en vrienden was kwijtgeraakt, in eenzaamheid thuis achter de geraniums zat te verpieteren. Ze besloot op een dag haar probleem aan te pakken. Ze ging een boek schrijven. Het werd een groot succes en Mary werd een beroemd schrijfster. Zonder het probleem dat haar was overkomen, was zij waarschijnlijk nooit boeken gaan schrijven.

Ik zal nu drie mogelijke 'aanvliegroutes' bespreken die gebruikt kunnen worden om een probleem, niet alleen op te lossen, maar er ook een kans voor iets nieuws van te maken.

1. De zes vragen van Bodo Schäfer

1. Wat is er goed aan het probleem? Als je het antwoord voor jezelf niet weet, kun je je ook afvragen wat er in het algemeen voor een voordeel te noemen is aan dit probleem.

2. Waardoor kon dit probleem ontstaan? 

3. Wat kun je eraan doen om te voorkomen dat het zich weer voordoet? Oftewel wat ben ik bereid te doen om in de toekomst niet meer in deze situatie te geraken?

4. Welke mogelijke oplossingen zijn er voor het probleem?

5. Welke oplossing is de beste?

6. Hoe kan ik aan het oplossen plezier beleven?

2. De sterkte-zwakteanalyse

De sterkte-zwakteanalyse is afgeleid van de in de bedrijfskunde gebruikte SWOT-analyse. Deze analyse stelt bedrijven is staat om toekomstige strategieën te analyseren aan de hand van vier elementen, namelijk Strengths (sterktes), Weaknesses(zwaktes), Opportunities (kansen) en Threats (bedreigingen). 

We kunnen dit model echter ook gebruiken om naar een persoonlijk probleem te kijken. Om deze persoonlijke SWOT-analyse uit te voeren, beoordelen we achtereenvolgens de vier elementen in relatie tot ons probleem. 

Ik wil als voorbeeld voor de beschrijving van een probleem het in het inzicht "Relativeren' genoemde voorbeeld nemen van mijn oom. Mijn oom werd daags voor Kerstmis plotseling door zijn baas ontslagen. Met deze boodschap moest hij naar huis. Ik moet hier nog bij vertellen dat hij en zijn gezin niet lang daarvoor vanuit Nederland naar Canada waren geëmigreerd om daar een betere toekomst op te bouwen. Het probleem was dus niet alleen zijn ontslag, maar ook het verloren gaan van een droom. Na thuiskomst met de slechte boodschap, zou het volgende gebeurd kunnen zijn. Mijn tante is nogal positief en optimistisch van aard en zal hem wellicht de volgende overwegingen hebben voorgehouden:

Sterktes: 

Kansen:

Wat zou een kans aan het ontslag kunnen zijn? In de woonplaats van mijn oom was het lastig een goede monteur te vinden, als er iets te repareren was in huis. 

Bedreigingen:

Welke bedreigingen zij realistisch? Wat betekent het ontslag voor de korte termijn? Zijn er oplossingen voor de bedreigingen? 

Als je het inzicht 'Relativeren' hebt gelezen, weet je hoe het verhaal afloopt. Mijn oom begon een eigen reparatiebedrijf en gebruikte zijn probleem als kans en werd een succesvol ondernemer.

3. Omdenken

Een heel praktisch concept om problemen aan te pakken en een oplossing te bedenken, is de benadering die door Berthold Gunster is bedacht. Het heet 'Omdenken'. Op zijn site www.omdenken.nl staat de volgende inleiding:

"Omdenken begint altijd met een probleem. Zonder problemen geen omdenken. En een probleem bestaat uit twee dingen: feiten en verwachtingen. Zodra je een tegenstelling ervaart tussen die twee, tussen wat-zou-moeten-zijn en wat-is, ervaar je iets als een probleem. Door de feiten en verwachtingen grondig te onderzoeken, kun je de stap maken van ja-maar (het is niet wat het zou móeten zijn en dat is een probleem) naar ja-en (het is, wat het is). Vervolgens kijk je welke nieuwe mogelijkheden er ontstaan door de feiten volledig te accepteren, dus volledig ‘ja’ te zeggen tegen de realiteit."

Deze op het eerste gezicht nogal eenvoudige benadering is een zeer krachtig middel om problemen aan te pakken. Ook hier geldt het inzicht dat je van een probleem een kans kunt maken. Wat dit concept echter zo bijzonder maakt, is de oproep om het oplossen van je probleem nu eens op een geheel andere manier aan te pakken. Vaak blijven mensen oplossingen zoeken voor hun probleem die eigenlijk steeds op hetzelfde neerkomen. Door dit los te laten en het 180 graden anders te gaan doen, ontstaat vaak pas de echte oplossing. In het voorbeeld van het ontslag van mijn oom zou het opnieuw in loondienst gaan werken zijn probleem voor de korte termijn hebben opgelost. Maar door te kiezen voor een oplossing die juist het tegenovergestelde inhield, namelijk een eigen bedrijf beginnen, werd het resultaat uiteindelijk dat zijn probleem een succesvolle kans werd.

Berhold Gunster heeft veel boeken over het concept Omdenken geschreven en op YouTube staan talloze fragmenten van zijn lezingen over heel veel onderwerpen. Het is zeker de moeite waard om hier eens naar te kijken.

Tot slot. Ik wil eindigen zoals ik dit 'inzicht' begon. Bedenk bij alle methoden die je kiest voor het oplossen van je probleem een belangrijke raad: "Blijf niet hangen in je probleem, maar kom zo snel mogelijk in actie om het op te lossen".

Toepassingen bij dit inzicht

- Analyseer een probleem dat je op dit moment bezighoudt aan de hand van een van de hiervoor beschreven methoden. Doe dit, als het kan, samen met iemand die positief is ingesteld en die jou goed kent. Beoordeel de gekozen oplossing voor je probleem vooral op twee kenmerken. 1. Kom ik hierdoor snel uit het probleem. 2. Wordt het probleem door de gekozen oplossing een kans voor een beter resultaat dan het was voordat het probleem ontstond.

- Over de methode 'Omdenken' die ik hiervoor beschreven heb, zijn veel boeken geschreven. Ik adviseer je er eens een te lezen.

Mocht je nog vragen hebben of een opmerking naar aanleiding van dit inzicht, laat het dan weten via 'Contact'.