18. De basis voor gezondheid is 'evenwicht'
Je kent beslist de uitdrukking dat dingen niet goed zijn als er té voor staat. Zo kan het te koud of te warm zijn. Je bent te dik of te dun. Iets duurt te lang of te kort. Je bent te jong voor iets of juist te oud. Je bent te actief of juist te passief of zoals Johann Cruyff het uitdrukte, als je niet op het juiste moment ergens bent, ben je er of te vroeg of te laat.
Met het woordje té ervoor is het dus meestal niet goed. De reden hiervan is dat alles in het leven gericht is op één doel, namelijk op evenwicht. Het lijkt bijna de kern van een religie of als de therapie der therapieën. Iemand die in evenwicht leeft met zichzelf en met zijn omgeving, leeft gezonder en daardoor ook vaak gelukkiger. De vraag is nu hoe bereik je evenwicht in je leven.
Het begrip evenwicht of equilibre is de situatie die in de psychologie erop duidt, dat ons welzijn wordt bevorderd als ons interne en externe leven zoveel mogelijk in balans is. Ik bespreek de invloed van evenwicht op ons leven vanuit drie perspectieven:
1. Evenwicht in ons lichaam
2. Evenwicht in ons brein
3. Evenwicht in de relatie met de wereld om ons heen
Over ieder van deze perspectieven zijn ontelbare boeken geschreven. Boeken van deskundigen en boeken van hen die vanuit een bepaald geloof of oude levenskunst de voordelen van een evenwichtig bestaan promoten. Ik zal in dit 'inzicht' een aantal van deze theorieën kort aanstippen met de bedoeling dat je geïnteresseerd raakt en je erin gaat verdiepen.
1. Evenwicht in ons lichaam
De basis voor een lang en gelukkig leven is op de eerste plaats een gezond lichaam. We weten inmiddels al aardig wat goed en niet goed is voor onze gezondheid. Té dik of té dun is niet goed, teveel alcohol en teveel roken, té weinig bewegen of juist teveel lichamelijke inspanning is niet goed voor ons lichaam. Bijna niemand die zal beweren dat hij of zij dat niet weet. Ieder moment van de dag vanaf onze geboorte tot onze dood, zijn we ermee bezig. We hebben telkens de keuze of dat wat we doen goed is voor onze spijsvertering, voor onze spieren, voor onze organen. Ons lichaam heeft een bepaalde slaapbehoefte. Als onze hoeveelheid slaap niet in balans is met de tijd die wij slapen, ontstaan er problemen. Teveel slaap heeft een negatieve invloed op de tijd die wij aan onze dagelijkse werkzaamheden kunnen besteden. Te weinig slaap is funest voor ons geestelijk welzijn en voor het goed functioneren van onze lichaamscellen. Ons lichaam moet de kans krijgen om na een dag van inspanningen weer te herstellen. Als dit steeds maar niet lukt worden we ziek.
In de theorieën over een gezond lichaam gaat het heel vaak over de balans in ons voedsel. Het gaat over de afwisseling in de producten die we eten en drinken. Niet steeds hetzelfde, niet té vet, niet té zoet, niet té zout. Een dieet wat super gezond is, maar té vies is ook geen succes. Het evenwicht in ons voedsel komt uit de goede balans tussen gezond en smaakvol, niet teveel en niet te weinig en vooral ook een goede balans in de verschillende soorten producten die we eten.
2. Evenwicht in ons brein
Een interessant experiment om de behoefte aan evenwicht in onze denkbehoefte duidelijk te maken, is om heel bewust aan niets te denken. Ga rustig zitten of liggen, sluit je ogen, haal bewust adem en probeer nergens aan te denken. Na enkele minuten, soms al na seconden, merk je dat het lastig wordt het niet-denken vol te houden. Het evenwicht in de normale hersenactiviteit is verstoord. Ons brein wil activiteit. Er komen steeds nieuwe gedachten in ons op en wint de behoefte van ons brein om wel aan iets te denken.
Een teveel aan denken, zoals piekeren en stress, zijn schadelijk voor de geest en uiteindelijk ook voor het lichaam. Ook bij een oververhitting van ons brein, zullen hersenen proberen het evenwicht te herstellen. Bijvoorbeeld door vermoeidheid op te wekken en de hersenen te dwingen om tot rust te komen. Er kunnen ook schadelijke ideeën ontstaan om ons brein rustig te krijgen, zoals het gebruik van alcohol en drugs. Als mensen te lang in een situatie blijven van teveel nadenken en piekeren, kan dit zeer schadelijk zijn. Het brein kan het evenwicht vaak niet meer zelf herstellen en er is hulp van buitenaf nodig. Denk aan ontspanningsoefeningen, mediteren, medicatie of Mindfulness. Ook inzichten, zoals 'De kracht van het nu' van Eckhart Tolle, kunnen ervoor zorgen dat er rust en evenwicht in ons dagelijkse denken is.
3. Evenwicht in de relatie met de wereld om ons heen
De relatie met de wereld om ons heen kent heel veel onderwerpen. Denk aan de mensen met wie wij dagelijks omgaan, ons werk, het milieu. Het gaat ook hierbij altijd om evenwicht. Je kunt je teweinig bekommeren om je naasten maar ook soms teveel. Je kunt teweinig met je werk of dagelijkse verplichtingen bezig zijn, of juist teveel. Voor onze relatie met het milieu geldt dat de manier waarop wij leven en de belasting hiervan op het milieu in evenwicht moet zijn. Wat we nemen moeten we ook teruggeven en wat we vervuilen moeten we ook schoonmaken.
Twee uitersten op de weegschaal in de contacten met mensen in onze omgeving, zijn aan de ene kant eenzaamheid en aan de andere kant constant door anderen geleefd te worden. Het is belangrijk dat we ons ervan bewust zijn, dat wij moeten streven naar een gezond evenwicht tussen voldoende sociale contacten en voldoende momenten dat we tijd voor onszelf vrijmaken. Met andere woorden: Streef erna om dagelijks voldoende zinvolle sociale contacten te hebben en dagelijks voldoende tijd voor eigen activiteiten.
Lees hierover bijvoorbeeld iets op deze site: https://niceday.app/balans-tussen-sociale-leven-en-tijd-voor-jezelf/
Als je op internet zoekt, kom je nog veel mee informatie tegen over het belang van een gezonde balans in je leven.
Toepassingen bij dit inzicht
- Ga op zoek naar de disbalans in je voeding. Eet je te veel of juist te weinig? Te vet, te zoet of te eenzijdig. Verander je eetpatroon door bewust de goede balans te zoeken in hetgeen je eet. Het is heel belangrijk dat je afwisselend eet. Ieder dieet, hoe gezond ook, is minder gezond dan een eetpatroon van steeds verschillende producten.
- Wat is je hoeveelheid lichaamsbeweging, dagelijks en wekelijks? Bewegen heeft een op een te maken met gezondheid en een langer leven. Het gaat hierbij ook om het inzicht dat teveel bewegen geen gezonder en langer leven oplevert. Topsporters hebben vaak langdurige blessures en worden niet ouder dan de mens die voldoende maar niet teveel beweegt. Begin vandaag om dagelijks een wandeling van 30 te 60 minuten te maken.
- is je sociale leven in balans? Als je eenzaamheid bent of behoefte hebt aan meer sociale contacten, kom dan in actie. Bel mensen op en nodig mensen uit. Het is een misverstand dat mensen die veel sociale contacten hebben, door anderen spontaan opgezocht worden. Zij werken zelf aan het onderhouden van deze contacten.
Word je anderzijds geleefd door de verplichtingen die anderen je opleggen, waardoor je niet voldoende tijd voor jezelf hebt, onderzoek dan, bijvoorbeeld door gesprekken met de betrokkenen, om hier een oplossing voor te vinden. Anderen hebben er vaak ook geen belang bij als je uitvalt.
Mocht je nog vragen hebben of een opmerking naar aanleiding van dit inzicht, laat het dan weten via 'Contact'.