11. Mindfulness deel 1
De betekenis van Mindfulness
Mindfulness betekent letterlijk 'opmerkzaamheid '. Met andere woorden je bewust zijn van het huidige moment, van het 'hier en nu'. De definitie van de bekende Amerikaanse moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn gaat nog een stap verder: Hij luidt: 'Het bewust aandacht geven aan het moment, zonder hierover te oordelen'.
Bij Mindfulness gaat het om het 'attent' beleven van het huidige moment. 'Attent zijn' betekent dat je positief denkt en positief handelt in de gegeven situatie, 'zonder te oordelen'.
Mindfulness stelt je in staat een bepaalde innerlijke rust te vinden. Het is een soort levenshouding, een manier om met ons dagelijkse leven om te gaan. Iemand die Mindful in het leven staat, niet oordeelt en attent is, zal niet alleen zichzelf maar ook anderen in zijn/haar omgeving gelukkig maken.
De zeven kenmerken van Mindfulness
Om Mindfulness in de dagelijkse praktijk optimaal toe te passen, noemt Jon Kabat-Zinn zeven kenmerken. Ik bespreek in dit inzicht de eerste twee kenmerken. De overige vijf komen in deel 2 over Mindfulness aan de orde.
De zeven kenmerken van Jon Kabat-Zinn zijn:
- Niet oordelen
- Geduld hebben
- Eindeloos opnieuw beginnen
- Vertrouwen
- Niet streven
- Los laten
- Acceptatie
1. Niet oordelen
Kun je naar iemand luisteren zonder te oordelen? Het is waarschijnlijk lastiger dan het lijkt. Allereerst het verschil tussen oordelen en een mening hebben. Als we verschillen van mening komt dat omdat we verschillende informatie hebben en daardoor een ander zienswijze. Het gaat hier om een wetenschappelijke onenigheid waaruit, door de confrontatie van de verschillende meningen, waardevolle nieuwe inzichten kunnen ontstaan.
Als we oordelen over iemand, houdt het in dat we een oordeel vellen. Dat is meer rechtspraak. Oordelen en veroordelen. Er is geen ruimte voor discussie en onderzoek, zoals bij wetenschap. Het risico is dan ook dat een fout oordeel niet tijdig wordt opgemerkt en meer kwaad dan goed doet. Oordelen leidt af en kost ruimte in je hoofd en gaat ten kosten van de opmerkzaamheid van dit moment. Het advies is dan ook 'niet oordelen'.
Geduld hebben
De omschrijving van 'Geduld hebben' luidt: "Vermogen lang te kunnen wachten, zonder boos te worden". Als iets een 'vermogen' is, betekent dat dat er gewerkt moet worden. Kunnen wachten, niet doen en soms te kunnen berusten, kosten energie. Daarbij komt nog dat je niet boos moet worden. Dat kost, naast energie ook nog zelfbeheersing. Het lijkt alles bij elkaar eerder een belasting dan iets positiefs voor je geestelijk welzijn. Toch blijkt dat de energie die het kost om geduldig te blijven en niet boos te worden belangrijke voorwaarden zijn om aandachtig in het hier en nu te zijn. Een mooi voorbeeld is de wachtrij aan de kassa bij de supermarkt. Je vindt de rij te lang. Het schiet niet op. Je geduld raakt op. Je raakt geïrriteerd. Je hoofd raakt vol en je vermogen om geduldig je beurt af te wachten is tot het nulpunt gedaald. Wat het resultaat zal zijn, is dat je hoofd zo vol is, dat je geen aandacht meer hebt voor wat het ongeduld met je doet, met je humeur, de invloed van stress op je gezondheid, enzovoorts. Je verliest het contact met de mensen om je heen en vooral het contract met jezelf.
Enkele voorbeelden waarin het belangrijk is dat je je geduld bewaard en met je aandacht in het hier en nu blijft, zijn:
- Bij de opvoeding en in leerprocessen.
- Bij het doen van aankopen waarvoor je de middelen nog niet hebt of waarover je nog onvoldoende informatie hebt ingewonnen.
- Bij het luisteren naar anderen
- Als het in processen zoals creëren en repareren even tegenzit.
- In het overbruggen van de tijd die nodig is om een bepaald doel te bereiken.
Tot slot. Zoals gezegd kost 'geduld hebben' energie, maar je zult ontdekken dat de opbrengsten de moeite waard zijn.
Toepassingen bij dit inzicht
- Om je bewust te worden hoe makkelijk mensen oordelen en veroordelen in plaats van hun mening te geven, kun je het beste de reacties van mensen op sociale media en in nieuwsberichten hierop controleren. Je zult verbaasd staan van de ongenuanceerdheid van de veroordelingen.
- Geduld hebben is een vermogen dat sterker wordt door oefening. Probeer daarom geduld te oefenen, bijvoorbeeld als je ergens moet wachten. In deel 3 over Mindfulness zal ik een oefening beschrijven die je kunt gebruiken om tijdens het 'geduldig wachten' in het 'nu' te blijven. Nog een oefening: laat eens iemand aan de kassa voorgaan, die met een kleine hoeveelheid boodschappen, achter je staat.
Mocht je nog vragen hebben of een opmerking naar aanleiding van dit inzicht, laat het dan weten via 'Contact'.